Pedro Morlán: Ascenso e derrota no país da Transición

pedro morlan (4)

Con menos de 20 anos xa fora golpeado, apresado e encarcerado na Coruña dos setenta. Moito sufrimento seguido que pasou factura ao rapaz do instituto de Monelos ( A Coruña) que era poeta e que cría na cultura. El cóntanolo:

A entrada na política

Naceu no 1957  en Oleiros (A Coruña). Incorporouse  ás Xuventudes Comunistas no momento en que o PC impón unha línea de masas para facer accesible o partido a moita xente. Era o ano 1971 e entra oficialmente con Luciano, Juana, Celsa, Abad , os seus compañeiros de clase.

Entrar nas Xuventudes  abriunos un montón de campos; liamos moitos libros políticos -ainda que era material prohibido-  de Ruedo ibérico, das editoriais de Buenos Aires… Pero tamén moitos textos poéticos de Miguel Hernández, Neruda, Cernuda, Lorca”, recorda. “Eu entrei no partido por Miguel Hernández porque para min era un exemplo en todo”, asegura. Había un batiburrillo entre política e literatura: “A min o que me emocionaba era a poesía. Facíamos tamén moitos actos culturales no instituto”. 

Seguir lendo

Luciano Gómez, a mocedade pola cultura

luciano gómez 001Loitaron tanto contra a Dictadura como amaron a cultura

O mundo político e cultural era un todo nos anos setenta nos Institutos da Coruña, Luciano e os compañeiros desde as Xuventudes Comunistas organizáronse para cambiar as cousas. Despois fóronos alonxando do seu soño. Luciano cóntanolo.

A mocedade

Nace en Finisterre, no ano 1956, o seu pai era guardia civil, viviron en diferentes lugares: Carballo, Moaña, Ferrol e chega á Coruña cando o neno Luciano ten trece anos, vivían no barrio da estación do tren e estuda no Instituto de Monelos, alí fai amistades entrañables: Pedro, Celsa, Juana e fundaron as Xuventudes Comunistas. Entrar nun partido significaba ler moito, formarse políticamente e desenvolver unha actividade cultural importante. Líase e debatíase seguido. Estaban organizados en células de catro ou oito persoas, moitos non se coñecían, e incluso non debían saudarse pola rúa.Non se debe olvidar que nos anos setenta ainda España estaba nunha dictadura.
Nos centros educativos había regularmente asambleas, a mocedade acudía pola necesidade que había de organizarse e cambiar o que había. Os sábados reuníanse para proxectar películas e alí estaban eles, e María Antonia, Manolo, María… O mundo era para eles un entorno a iluminar….

Represalias

Foron botados do Instituto: Juan e Luciano foron ó Masculino, Celsa a Zalaeta, Juana ó Instituto Femenino, para dispersalos.
E chegaron as detencións, “A primeira foi no 73 despois da morte de Carrero Blanco, estabamos o grupo de amigos de paseo, folgando, como fai a xente de dazaseis anos. Chegou a policía a Riazor e empezar a levar xente. A min fóronme buscar á casa”
E quedou o medo, “sempre pensando que me siguen, que me van coller”.
A seguinte foi no 75, “íamos a unha reunión a Pastoriza. Xa non se fixo, chegou de novo a policía e empezaron a perseguirnos , pistola en man, polo monte adiante” e volvéronos coller, ali o detiveron con Juan e Silver. Alí tamén estaba Demetrio e Celsa, pero non podía velos nin falarlles. Na comisaria empezou a malleira; golpes no corpo, bofetadas na cara, e todo o día axionllado cos brazos en cruz: E veña preguntas e máis preguntas, e máis golpes.”
Nas reunións preparábanlles para as detencións, “sabíamos cómo presionaban e estabamos dalgún xeito condicionados para decir sempre que non. Non podíamos falar porque no so eran camaradas, senón que eran os nosos amigos.”
Fora detido co seu amigo. “Eu fora detido con Juan pero non pudimos vernos, estabamos en celdas separadas”
“Tiña moito medo, moito; sobre todo cando oía o ascensor, que significaban que me viñan buscar” Había varios axentes pero os que máis golpeaban era P e A. “Non golpeaban , se ensañaban”
Despois de dous días veu un fugón para levalos ó cárcere. Luciano abrazouse a Juan e empezaron a rir de contentos. Os conductores non entendían nada
– Por qué estades tan contentos se ides ó cárcere?
– Por iso
No cárcere non torturaban.

Cárcere

Alí chegaron un día de setembro. Foran separados dos demáis. Estaban na parte superior xunto ás escaleiras. Na hora de comer estaban cos outros presos políticos pero “non falábamos de nada, só era estar”.
As nais iban todos os días pero nunca lles deixaron velos. Estudiaban COU, o director do Instituto onde estudiaban,  Miguez Tapia autorizou a lles facer os exames no cárcere e non perder curso.
Nunca souberon canto tempo ían estar, non houbo xuicio. Eran menores.

Todas estas irregularidades fixeron que se desatara unha campaña de protesta no exterior e os soltaran.

Seguir lendo

Celsa Díaz Cabanela, o idealismo!

celsa anos setentaMenor e idealista, tamén estivo no cárcere.

Celsa foi expedientada, detida e encarcerada en dúas ocasións, nos  anos 1974 e 1975. Tiña 16 anos.

Estudante de bacharelato

Celsa era alumna do Instituto de Monelos. Tiña 15 anos e estudaba quinto de Bacharelato e organizaban actividades culturais: teatro, concertos de música…. Era a maneira de concienciar ós compañeiros. Tamén promovían protestas. Un día de 1972 chegoulle a noticia de que fora expedientada. Era, polo visto, subversiva e foi expulsada do instituto. Xunto a ela tamén tiveron que marchar Luciano e Pedro, que se matricularon no Instituto Masculino, Juana que pasou ao Instituto Femenino e ela mesma  Celsa, que tivo que matricularse no instituto de Zalaeta. Eran membros das Xuventudes Comunistas. Por todas partes había células para realizar traballos de concienciación: nos centros educativos, nas fábricas, nas asociacións de veciños ou nas agrupacións culturais.
No Instituto de Zalaeta non tivo a colaboración do profesorado que tivera en Monelos. O alumnado que estaba interesado en organizar actividades tiña que buscar lugares fóra do centro escolar. Nos locais da parroquia era onde podían xuntarse.

Neses meses Celsa foi detida máis de sete veces e a dinámica sempre era a mesma: era arrestada pola policía e unha vez levada á comisaría era incomunicada 72 horas, que era o máximo permitido pola ley. A comisaría da Coruña estaba onde está hoxe, xunto os xardíns de Méndez Núñez. O calabozo era un lugar desanxelado e inhóspito onde o terror aumentaba polo silencio e a incomunicación. A manta era húmida e facía moito frío. Celsa recorda ese frio e o picor do áspero cobertor. A comida era unha especie de caldo que viña nun balde e que ela recorda non habelo podido comer nunca. E a escuridade.

Seguir lendo