Axuda externa ós presos

Conta Luís  Costa, preso dende o ano 36 ano cárcere da Coruña, as dificultades para ter axuda de fóra e cómo agradecía  a solidariedade externa. A maioria dos reclusos tiñan unha familia con dificultades económicas e moitos deles estaban tamén en prisión .

“De volta á celda atopei un cesto ó meu nome cunha magnífica centola, un cocido, tabaco e mistos. Aquilo era meu. Por ve primiera recibía algo como os outros preso e viña dalguén que non coñecía. Canta grandeza hai nestas pequeñas cousas .

Dos meu nunca recibirá nada. Eu sempre dicía que estaba moi ben e que recibía de todo. Que ía pedir se o meu pai levaba un ano no cárcere, os meus catro irmáns, eran meniños, o meu abó tiña oitenta anos e a miña probre nai non sabía como mantelos a  todos. Os días de comunicación  ía de Vilaxoan a Cambados a pé e descalza, dez kilómetros de ida e dez de volta. Con canta impaciencia o meu pai esperaría…. “

Chegan presos andaluces

“Chegou outra remesa de compañeiros andaluces. Eran cerca de douscentos e viñan con roupas liviáns, macilentos, cheos de frío e de fame; a maior parte morreron de avitaminosis; lonxe da sús terra foron morrendo pouco a pouco, de frío, de fame e de nostalgia.”

Xerardo Díaz Fernández, preso no cárcere da Coruña nos anos 1938 e 1939, e autor do libro A crueldade inútil.1985. Edicións do Castro. Sada.

 

Única presa política no cárcere na Coruña

María Ángeles Rivera Torres “Gelines” sindicalista de Pysbe, foi condeada a seis meses de prisión “por agredir con un bolso a la policía”,  foi levada ó cárcere da Coruña, tamén Aneiros e os demais,  por propaganda ilegal…. Era o ano 1968, e  foron caendo todos.

 “No cárcere estaba soa porque era a única presa política” pero sentíuse moi arropada, polos compañeiros, pola familia e polas traballadoras de PYSBE que cada semana iban visitalles e leváranlle comida, paquetes e incluso “un colchón mercado por elas

BLANCO CARBALLO, Antonio : Biografías obreiras de Ferrol (vol II). Fundación 10 de Marzo, Compostela, 2012.

As mulleres dos presos

Conta Hernán Quijano ( seudónimo de Luís Seoane) as tristes circunstancias polas que pasaron as mulleres dos presos da Coruñae a súa heroicidade.

“Y así, cientos y cientos. Las mujeres de los presos, cuando iban por las mañanas a la cárcel a llevarles la comida, recibían aterradas la noticia de que el preso había sido puesto en libertad la noche antes. Invariablemente el cadáver aparecía aquella misma mañana.

Las mujeres de La Coruña enloquecidas de desesperación decidieron oponerse a que aquellos crímenes continuasen. Temblando por la vida de sus padres, hijos o hermanos que cada noche podían ser asesinados, resolvieron a la desesperada no separarse ni de día ni de noche de las puertas de la prisión y, efectivamente, dispuestas a que las matasen allí antes que alejarse, constituyeron una guardia patética en torno a la cárcel.

Los centinelas las rechazaban a culatazos, y los guardias se las llevaban de allí a rastras, pero ellas resistían heroicamente en aquel lugar, y por cada una que se llevaban detenida o que caía desfallecida, diez más venían a sustituirla.

Aquella vela trágica de las mujeres en torno a la cárcel durante la madrugada para impedir que los falangistas siguieran sometiendo sus asesinatos, fue uno de los episodios más horrendos del terror. No hubo manera de arrancarles de allí. Y consiguieron que a lo menos durante unas noches los falangistas no se atrevieran a sacar de la cárcel a sus víctimas.

Pero poco después el terror tomaba nuevas formas y los asesinatos seguían cometiéndose merced a más complicados expedientes”.

Extraído de: Hernán QUIJANO (Seudónimo de Luis Seoane) Galicia Mártir – Episodios del terror blanco en las provincias gallegas. Ediciones Neos, Buenos Aires, circa 1949  

Esperando a condea a morte

si DSCF2515

Camilo de Dios foi preso en maio de 1949 e esperou  na cela dos condeados a morte.

“Na Coruña estiven ata setembro do 50. A vida no cárcere da Coruña era moi mala. Tivemos a sorte que estabamos condeados a morte e dábannos algo mellor de comer que aos outros. Dábannos unha racionciña mellor que aos outros. Os domingos dábannos un ovo frito con pataquiñas e iso xa era moito. Tiñan estipulado tres pesetas para cada preso,  para roupa, luz… Todos os gastos que ocasionaba no cárcere e comida, claro. O enfermo tiña sete e nós tiñamos a ración de enfermo. Pero pasábase moita fame e moito frío.”

Racionamento

“Había que racionar todo , sobor todo alimentación e a nós, ós presos tocounos a peor parte: a xente morría nas cadeas e dese xeito aforrábaselle o traballo ós verdugos”

Xerardo Díaz Fernández, preso no cárcere da Coruña nos anos 1938 e 1939, e autor do libro A crueldade inútil. 1985. Edicións do Castro. Sada.

Noiteboa

 

pau.jpg

Cóntanos Luís Costa preso no ano 1937:

“Cando chegou a Noiteboa  había comunicacións extraordinarias e os paquetes entraban en cantidade dende moi cedo. Recibimos dez paquetes cos remites falsos porque non coñecíamos ningún nome. Ademáis nin un só dos novecentos presos quería quedar sen mandarnos algo.

Na cea, o ordenanza tróuxonos un termo de Edreira, que cheiraba máis a coñac que a café. Ceamos en silencio. A nosa imaxinación levávanos aos nosos fogares.”

Juan García Durán . Pola libertade, a loita antifanquista de Luis Costa

Unha pelota de frontón

si 15779335189_426295893c_b

Outro preso condeado a morte do que nos fala Camilo de Dios

“Hai outro camarada que me deixou unha pelota de frontón e cinco duros, que era o que tiña. Fora coronel jefe das forzas blindadas de Extremadura-Cataluña, Benito Ricardo Beneito Sotela, tamén o matou a Guardia Civil. E deixoulle alí aos funcionarios, xa levaba quince anos no cárcere, general en Francia, na resistencia, e levábano para Alemaña, cos prisioneiros alemáns e os maquis, e os maquis atacaron o tren e o liberaron. Toda a vida en guerras e despois de levar once anos no cárcere caeu o Roberto en Granada, un xefe de guerrillas, e descobren que era o xefe das guerrillas aquí en España e aplicáronlle a lei de fugas no penal e deixou dito que me entregasen a pelota do pinpon e cinco duros que tiña. Despois vin a familia en Madrid. Tiña un fillo e unha filla.”

Impresións na chegada ó cárcere

DSCF2541

Camilo de Dios describe a chegada ó cárcere da Coruña despois de ser apreixado e torturado en Ourense

“Caín preso o 18 de marzo (de 1949) noite. Sen pantalóns e sen calzoncillos. Estiven amarrado cunhas cadeas e unhas argollas e sentado. Os pantalóns e os calzoncillos gastáronse. Non me lavei nunca, non me duchei nunca naqueles dous meses. Botábanme caldeiros de auga. Así estiven dous meses na comandancia a Guardia Civil. Lévanme á Coruña para declarar polo asunto do ataque ao cárcere. Lévanme no tren.  Torturaronme trinta ou cuarenta días e os outros foron para repoñerme un pouco. Non podes entrar a rastras no cárcere porque se hai un director cun pouco de humanidade non te recibe.  Fun con  ao cárcere.

Cheguei ó cárcere da Coruña o 16 de maio, de A primeira impresión do cárcere foi marabillosa. Déronme unha colchoneta e cerráronme a porta. Non entrou ninguén. Durmín estupendamente. Púdenme deitar despois de dous meses. Dixéronme que cea non había, que xa a deran, pero foi o mesmo. Eu estaba afeito a cear paos. Estaba na mesma celda que Antonio(Pérez Barreiros). Estivemos sempre xuntos. E incluso condeados a morte. Sempre xuntos. Iamos ao baño xuntos. Cando non estaba unha tal Teresa, unha viúva dun Guardia Civil, que era a que facía a limpeza na comandancia. Estando aquela muller non iamos ao baño porque traía unha lata de sardiñas, orinábamos na lata e ela ía a vaciala.”