No cárcere

artigo realizado para a revista BABEL

“Na cidade da Coruña ó pe da Torre de Hércules atópase o vello edificio da antiga prisión provincial de A Coruña. Hoxe en día, un lugar que ameaza ruína, cos tellados cubertos de herbas e fieitos e onde as gaivotas aniñan as súas crías.

O  edificio do cárcere da Coruña foi construído no anos vinte do século pasado para aloxar ós presos nunhas condicións máis dignas que o antigo presidio da cidade que era calificado polo que fora alcalde da cidade Carlos Martínez Esparís de “mazmorra inmunda”.

Tras o golpe de estado do xeneral Franco en xullo de 1936 os muros da nosa vella prisión cobrarían un triste protagonismo na historia do país.

No primeiros anos encheuse coa corporación municipal, gobernadores, dirixentes sindicais ou veciños comprometidos. Eran levados a decenas para pasar un tempo mínimo antes de ser asesiñados  despois dun xuicio farsa ou por medio dun translado a outro lugar no que se remataba ós prisioneros aplicando unha “lei de fugas”, polo que se podía disparar sen contemplacións.

Seguir lendo

Asalto ó cárcere no ano 1948

O grupo guerrilleiro –entre eles Camilo de Dios– intentou liberar a José Gómez Gayoso (Secretario xeral do Partido Comunista en Galicia) e Antonio Seoane (Xefe da IV agrupación do Exército Guerrillero de Galicia), presos no cárcere da Coruña. ,Despois dunha semana de viaxe polo monte desde Ourense, chegan nunha lanchiña por mar á torre de Hércules un grupo de oito guerrilleiros de Ourense apoiado por sete homes de Betanzos; consiguen entrar no cárcere, un deles desfrazado de guardia. Á saida eran esperados pola Guardia civil con ametralladoreas. Non liberaron ós líderes pero conseguiron escapar ilesos da cidade a pesar de que nunca antes estiveran nela.

Entrevista realizada na prisión de A Coruña a Camilo de Dios, feita por Manuel Peña Rey e Carlos Portomeñe.  2009

Extracto do documental “Tempo de memoria” de Jorge Gil

poema “No ano 48”

NO ANO 48.
No cárcere da Coruña aínda se oen berros xordos
que reclaman a memoria e a dignidade do pobo.
Os patriotas galegos erguéronse coma lobos
por iso ecoan no vento as súas voces sen acougo.
Naquelas sombras de pedra, daquela prisión do loito
na cela número catro, consumíase Gaioso.
Escribíalle á familia: “nin sequera un triste choro,
nin un só abatemento, diante destes cans rabiosos”.
Tamén lembraba Seoane, na primeira galería
a catro heroicas mulleres que se xogaban a vida.

Seguir lendo